Cảm xúc ngày Xuân: Chuyện bó lạt ngày Tết

Hôm qua đến nhà một chị bạn, phòng khách bầy ra la liệt, nào thịt, đỗ, gạo và cái tiên quyết để làm nên những chiếc bánh chưng vuông vắn kia là cái màu xanh ngăn ngắt của lá dong xứ Việt đã được rửa sạch sẽ, lau chùi kỹ luỡng ánh lên một màu xanh óng ả. Ngoài trời âm 6 độ nhưng trong nhà cái không khí tết đã hừng hực rùi. Chỉ còn vài ngày nữa, nàng Xuân sẽ đến gõ cửa từng nhà con dân đất Việt. Người Việt Nam bên này, Tết đến rất nhiều gia đình cũng tổ chức gói bánh với ý thức khơi gợi cho thế hệ sau cái truyền thống, cái phong tục tập quán của dân ta. Bỗng mắt mình đập vào một vật mà khiến mình thích thú, ngạc nhiên vô cùng: Bó lạt.

Xin thưa, hồi còn bé nhà mình cũng gói bánh, nhưng toàn thấy mẹ hoặc chị tự tay rửa ống giang bổ, rồi chẻ lạt. Nhìn những chiếc lạt đều tăm tắp, mỏng tang dài đúng bằng chiều dài ống giang mà mình lác cả mắt về sự khéo léo của phụ nữ, mỗi khi mẹ cắn một đầu lạt, một tay kéo nốt nửa dọc cái lạt dầy chia thành 2 nửa mỏng tang. Nhìn mẹ trong công đoạn cuối của việc gói bánh, đôi bàn tay phụ nữ nhỏ bé xiết lạt khiến mình chỉ uớc muốn lớn nhanh để thay mẹ đảm đương công việc này.

Phật tử gói bánh chưng Tết tại Chùa Phổ Đà Berlin, lá dong, đỗ, gạo và lạt đều được chuyển từ Việt Nam qua.

Hồi ấy nhà nghèo lắm, nhà nào gói độ 30 chục chiếc bánh đã đựoc coi là có của ăn của để, có vùng quê còn có tục lệ gói bánh sau tết nữa, coi như đó là một chứng chỉ về sự giàu có của gia đình .Kết thúc phần gói bánh to, bao giờ mẹ mình cũng thu gom chiến truờng, là, thịt gạo..gói cho anh em mình mỗi đứa một cái bánh ..đồ chơi cũng đủ cả nhân, gạo , đậu .. nho nhỏ chỉ to hơn góc bánh nguời nhớn chia tư một tí, mà chị em mình có người không dám ăn vì… đẹp .Với trẻ con thì mọi công đoạn sản xuất bánh chưng có lẽ chỉ có lúc này mới quan trọng nhất: Nhìn mẹ vớt những chiếc bánh nghi nghút khói ra khỏi nồi, xen lẫn trong đám bánh ấy có những chiếc bánh nho nhỏ xinh xinh, chị em tranh nhau, của tao, của em… mỗi khi nhìn những chiếc bánh con con có đánh dấu hẳn hoi „chủ sở hữu“ đựoc vớt lên ròng ròng nuớc mà hớn hở mà rạo rực… cả một trời cổ tích nào hoàng tử Lang Liêu săn lợn rừng làm nhân bánh… nào trời tròn đất vuông, công ơn cha mẹ hiện lên, đầy ắp kỷ niệm đến giờ.

Quay trở lại chuyện bó lạt. Mình chụp Foto bó lạt và khoe với một chị bạn đưa lên FB… rằng thì là: "Ngạc nhiên quá, giờ Việt Nam ta chuyên môn hóa đến từng hạng mục trong cái quy trình sản xuất bánh chưng, đến cái công đoạn nho nhỏ như chuốt giang, chẻ lạt cũng không còn nữa ư" -  Chị bạn viết lại: „Ối giời ngỗng ạ, đi lâu quá ngu ngơ chả nhớ được cái gì, chuyện lạt bán sẵn ở VN có từ lâu rồi, chợ nào cũng có, em vừa ra chợ mua lá, mua lạt… đang ngồi rửa đây này, rõ lẩm cẩm… Việc bán gà không lông, gà có lông thì mới, mà chỉ có ở Hà „lội“ nhà anh thôi, nhà quê chúng em thì vẫn bán gà nguyên dạng đủ lông đủ cánh… nỡm ạ, chán thì bỏ mẹ xứ lạnh mà về tha hồ mà dzui, mà thích… ở đó ăn bơ thừa sữa cặn của bọn đế quốc mần chi…

Rồi chị chép miệng ra chiều thông cảm bằng một câu rõ ra là giáo viên văn: „Khổ thật, đi lâu quá, cái gì cũng thành kỉ niệm thành nỗi nhớ, đến cái lạt gói bánh chưng còn làm con nguời rưng rưng…đúng là „Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn“

Hoa Đào Tết ở Tam Đảo - Ảnh Vân Vân Chèo

Mình cuời hà hà… lại một hình bóng tết nhà quê hiện lên: Cô gái đi trong làn bụi mưa xuân lất phất rắc bụi lên triền đê trong thơ Nguyễn Bính:

„Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy Hội chèo làng Đặng đi qua ngõ Mẹ bảo em rằng hát tối nay"

Cái nguời con gái có cái tên vu vơ là Loan ấy là đại diện cho cái tuổi trẻ, cái mối tình bất chợt của bất cứ chàng trai nào, của bất kì vùng quê nào đó cứ khắc khoải , cứ đăm đắm , cứ canh cánh da diết theo ta đi suốt cuộc đời…

Và cũng chính một chiều xuân ấy, khi nắng chiều đã nhạt nhòa thu gọn lại vừa đủ thành „Giọt nắng cuối ngày rơi xuống tóc“. Cái chiều vàng vọt ấy là lúc ta chia tay một cuộc tình mà sau này ta không muốn hoặc không dám gặp lại, chỉ nhớ về giọt nắng, về hoa xoan và về một bóng hình mãi mãi ra đi, khiến cả một trời yêu thuơng nhung nhớ tiếc nuỗi bỗng quay về : _ "Thủa ấy nắng vàng vuơng lối cũ
Chợ chiều còn rung cánh hoa xoan
Có ai ghé nón qua làng cũ
Tôi gửi đôi lời đến với Loan"

Tết ở xứ người, bao kỷ niệm lại ùa về, Tết ơi...

Berlin 23.12.2014 (âm lịch)