Trí tuệ nhân tạo: Nhận diện nguy cơ của AI với báo chí

Đó là nhận định của Thứ trưởng Bộ Truyền thông và Công nghệ số Indonesia Nezar Patria trong một phát biểu tại Jakarta cuối tuần này. 

Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, ông Nezar Patria công nhận rằng AI hiện có thể kết hợp văn bản, hình ảnh và âm thanh để tạo ra ảnh và video chân thực đến mức khó phân biệt. Ông nhấn mạnh công nghệ này đã làm thay đổi hệ thống sản xuất trong các tập đoàn và tác động sâu rộng đến xã hội, trong đó có báo chí.

Ngành truyền thông Indonesia vốn đã chịu sức ép nặng nề từ suy giảm doanh thu quảng cáo, thói quen tiêu dùng thay đổi và sự dịch chuyển sang các nội dung ngắn, ít chiều sâu. Hội đồng Báo chí Indonesia cho biết ít nhất 1.200 nhân viên báo chí đã mất việc trong giai đoạn 2023–2024, nhiều hãng lớn như Kompas TV, CNN Indonesia, Republika và TVRI tiếp tục cắt giảm nhân sự. Không ít tờ báo lâu đời cũng buộc phải đóng cửa như Harian Republika (2022), Koran Tempo (2020), Suara Pembaruan (2021) và Koran SINDO (2023).

Theo Hiệp hội Truyền thông mạng (AMSI), khó khăn còn chồng chất hơn khi 80% trong tổng chi quảng cáo 71.500 tỷ rupiah (khoảng 4,3 tỷ USD) năm 2024 "chảy vào túi" các "ông lớn" công nghệ Google và Meta (Mỹ). Điều này khiến các nhà xuất bản địa phương rơi vào tình cảnh khốn đốn.

Thứ trưởng Nezar chỉ ra hai thách thức chính. Thứ nhất, nền tảng mạng xã hội chi phối hoàn toàn lượng độc giả, làm suy yếu mối liên kết trực tiếp giữa báo chí và công chúng. Ông cho biết trong kỷ nguyên báo in, độc giả gắn bó cảm xúc với tờ báo. Giờ đây, nền tảng quyết định phân phối, khiến tương tác trực tiếp suy giảm.

Thứ hai, AI tạo sinh nay có thể tóm tắt, thậm chí viết trọn vẹn bản tin. Phóng viên chỉ cần thu thập dữ liệu thô, còn lại AI có thể xử lý thành bài báo hoàn chỉnh. Ông Patria đồng thời nhấn mạnh nguy cơ xâm phạm bản quyền và gia tăng tình trạng “hỗn loạn thông tin” khi ranh giới giữa thật và giả ngày càng mờ nhạt.

Để thích ứng, Thứ trưởng Patria viện dẫn các ví dụ quốc tế điển hình như New York Times tái cấu trúc thành công ty công nghệ, kiểm soát chặt chẽ nội dung; nhiều nhà xuất bản toàn cầu cũng lập liên minh để phân biệt rõ ràng tin do con người viết với nội dung do AI tạo ra, đồng thời chặn AI khai thác dữ liệu của họ.

Dù vậy, ông Nezar khẳng định báo chí vẫn giữ lợi thế cốt lõi: kỷ luật xác minh thông tin – thứ mà máy móc chưa thể thay thế. Ông nhấn mạnh: “Chỉ những nhà báo chuyên nghiệp, tận tâm với sự chính xác và sự thật mới có thể thực hiện việc kiểm chứng nghiêm túc”.

Kỳ vọng ngành báo chí có thể thích nghi trước làn sóng thay đổi này, ông Nezar cho biết Chính phủ Indonesia hiện đã chuẩn bị lộ trình quốc gia về AI, hướng tới sử dụng công nghệ một cách đạo đức và có trách nhiệm.

Nguồn: Viet-bao.de theo Minh Hưởng (TTXVN)