Du học sinh nghề 'đánh vật' với tiếng Đức

Minh Hòa, 25 tuổi, du học nghề ngành Thuế tại bang Baden-Württemberg được 5 tháng. Trước đó, cô đã tự học tiếng Đức một năm và vượt qua trình độ B2.

Tuy nhiên, khi phải giao tiếp với người bản địa về thủ tục hành chính, mua sắm hay thực tập tại doanh nghiệp, Hòa luôn "không biết mình có hiểu đúng không". Tự ti với khả năng tiếng, nhiều lúc cô phải chuyển sang trao đổi bằng tiếng Anh để đảm bảo thông tin.

Hòa thấy "ngợp" nhất là khi nghe giảng. Dù đã nhập học từ tháng 9, nữ sinh người Việt vẫn gần như không thể theo kịp bài giảng vì tốc độ thầy cô nói quá nhanh, kèm phương ngữ. Các bạn trong lớp đều là người Đức hoặc thành thạo tiếng hơn, nên dù muốn, Hòa vẫn thấy khó hòa nhập, luôn cảm thấy ngại ngùng.

Cô thường xuyên phải nhờ tới ChatGPT để dịch tài liệu và bài tập. "Những lúc thấy nản, mình chỉ muốn mua vé bay về Việt Nam", Hòa nói.

Trọng Hoàng, 21 tuổi, du học nghề Đầu bếp cách đây hơn một năm, cũng từng chới với trong những ngày đầu. Khác với những câu đầy đủ văn phạm đã học ở Việt Nam, Hoàng nhận ra người Đức nói vừa nhanh, vừa ngắn gọn, từ ngữ ít hoa mỹ hơn so với sách vở.

Còn Anh Phương, du học ngành Nhà hàng - Khách sạn, cảm thấy nản nhất vì độ dài của từ vựng tiếng Đức.

"Ví dụ như ‘giới hạn tốc độ’ trong tiếng Đức là ‘Geschwindigkeitsbegrenzung’. Một từ thôi mà dài như đường từ nhà mình đến chỗ làm," Phương than thở.

Đức đang là điểm nóng du học trên thế giới, đặc biệt là nhóm đào tạo nghề, trong bối cảnh thiếu hụt lao động do già hóa dân số. Học viên được trả thù lao trong thời gian thực tập, có cơ hội ở lại làm việc sau tốt nghiệp và nhận lương khởi điểm ngang mức trung bình (2.300-3.500 euro, tương đương 71-108 triệu đồng một tháng). Khoảng 4.000 người Việt đang ở Đức theo diện này, chiếm 80% tổng số du học sinh Việt Nam.

Tình trạng "sốc" ngôn ngữ không phải cá biệt, mà đã lan truyền âm ỉ trong cộng đồng du học sinh nghề tại Đức thời gian qua. Trên các diễn đàn, nhiều du học sinh thường xuyên than thở vì "không hiểu người Đức nói gì".

Không có khảo sát cụ thể, song chuyên gia nhìn nhận đây là điểm yếu lớn nhất với học viên người Việt.

Rào cản về trình độ tiếng Đức là thách thức lớn đối với cả học viên và các trường dạy nghề, theo ông Gerrit Buchhorn, giám đốc điều hành Hiệp hội Khách sạn và Nhà hàng Berlin.

"Nhiều học viên người Việt hầu như không theo kịp bài giảng. Họ cảm thấy bị cô lập và bất an. Điều đó khiến giáo viên gặp nhiều khó khăn và bị quá tải khi phải duy trì lớp học", ông Buchhorn chia sẻ với tờ Rbb24 - kênh tin tức về Berlin và Brandenburg của Đức, hồi tháng 10.

Ở sự kiện "Chuyến xe hướng nghiệp Đức" hồi cuối tháng 4, ông Oliver Brandt, Viện trưởng Viện Goethe Hà Nội, cũng nêu thực trạng này. Theo ông, các trường nghề và công ty tại Đức rất thích người Việt vì chịu khó học và làm được việc. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là ngôn ngữ. Một số trường nghề yêu cầu chứng chỉ tiếng Đức bậc A2 (bậc 3/6), song mức này chưa đủ để du học sinh hòa nhập.

Theo PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Hoa, nguyên giảng viên cao cấp trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội, tiếng Đức khó ở ngữ pháp, do có 4 biến cách (dùng để xác định các bộ phận trong câu) và nhiều động từ bất quy tắc. Ngoài ra, ngôn ngữ đời sống rất khác trong sách vở, kể cả với những câu nói đơn giản. Người Đức còn nói nhanh, hay dùng từ địa phương.

Tuy nhiên, về lý do chủ quan từ du học sinh, PGS Hoa nhận định tâm lý nóng vội là nguyên nhân đầu tiên khiến nhiều người chật vật khi sang Đức. Bởi các em chỉ học tiếng để đối phó với kỳ thi chứng chỉ, tìm cách đạt B1 - mức yêu cầu phổ biến để được cấp visa, xuất cảnh.

Kết quả là có trường hợp tuy thi đạt nhưng không thể giới thiệu bản thân rành mạch, hoặc không hiểu cả những câu hỏi cơ bản. Số không ít yếu kỹ năng nói, thiếu vốn từ thực tế, nhưng lại không dám giao tiếp hay tìm môi trường luyện vì tâm lý sợ sai.

PGS Hoa khuyên du học sinh có ý định sang Đức chuẩn bị vững về tiếng, đặc biệt là phát âm và phần quán từ trong ngữ pháp. Họ cũng cần theo học những giáo viên giúp mình có động cơ học tích cực, rèn được phương pháp tự học hiệu quả.

Còn ông Oliver Brandt khuyên sinh viên chuẩn bị và thi chứng chỉ khoảng 10-12 tháng trước khi nhập cảnh.

Về phần mình, sau thời gian hoang mang, Hoàng đã tìm tới các video trên Youtube để luyện nghe tiếng thực tế mỗi ngày. Gạt sự xấu hổ qua một bên, Hoàng mạnh dạn kết bạn, nói chuyện với người Đức để luyện nghe-nói.

"Cho bản thân thời gian và kiên trì luyện tập, dần dần mình thấy bớt khó khăn", Hoàng nói.

Nguồn: Viet-bao.de theo vnexpress.net Khánh Linh (Nguồn ảnh từ Vietsoc - Hội Sinh Viên Berlin & Potsdam)